Công ty Chuyên doanh Thuốc lá Phú Khánh, tiền thân của Tổng công ty Khánh Việt ngày nay được thành lập ngày 04/10/1983 trong bối cảnh đất nước chưa kịp khắc phục hậu quả nặng nề do chiến tranh tàn phá thì lại bị bao vây cấm vận. Ra đời trong bối cảnh đó nên Khatoco không thể tránh khỏi những lúc thăng trầm, thậm chí có những lúc tưởng chừng không thể vượt qua.

Giai đoạn 1983 – 1989

Khatoco ra đời từ hai bàn tay trắng, thứ duy nhất có được là chức năng, nhiệm vụ sản xuất kinh doanh thuốc lá được Nhà nước giao. Thời điểm này, đất nước chuyển đổi cơ chế quản lý. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V (tháng 03/1982) đánh dấu sự đổi mới về tư duy kinh tế, xóa bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp, thực hiện hạch toán kinh tế và kinh doanh xã hội chủ nghĩa. Khatoco bằng nghị lực và tinh thần vượt khó, cùng với niềm tin, lòng dũng cảm, tâm huyết và sự chắt chiu từng đồng vốn để đầu tư máy móc thiết bị thay thế lao động thủ công. Đến năm 1989, tổng tài sản đạt 27,3 tỷ đồng; Vốn chủ sở hữu đạt 5,3 tỷ đồng; Doanh thu hợp nhất đạt 29,4 tỷ đồng. Tổng số lao động là 1.200 người. Khatoco từ một doanh nghiệp mới sinh ra, sau 5 năm đã trở thành một trong những doanh nghiệp hàng đầu của tỉnh Khánh Hòa.

Giai đoạn 1989 – 1993

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (tháng12/1986) – Đại hội của quyết tâm đổi mới với 3 chương trình kinh tế lớn: Lương thực thực phẩm, hàng tiêu dùng và hàng xuất khẩu. Đối với Khatoco, đây là giai đoạn đột phá để phát triển. Điểm nhấn giai đoạn này của Khatoco chính là phẩm chất của những người lãnh đạo với tư duy đổi mới, dám đánh đổi sinh mạng chính trị bản thân của ông Nguyễn Xuân Hoàng, người đứng đầu doanh nghiệp lúc bấy giờ, vì sự tồn tại của doanh nghiệp trong ranh giới mong manh giữa cái mới và cái cũ, giữa đúng và sai. Nghị lực, tính cách dám nghĩ dám làm, sự linh hoạt vận dụng cơ chế của Khatoco được hình thành từ đây. Và sau 10 năm thành lập, tổng tài sản Khatoco đạt 273,8 tỷ đồng; Vốn chủ sở hữu đạt 102 tỷ đồng; Doanh thu hợp nhất đạt 592,2 tỷ đồng; Tổng số nộp ngân sách cả nước đạt 103,8 tỷ đồng.

Giai đoạn 1993 – 2011

Khatoco trong giai đoạn này đã mở rộng quy mô, trở thành tập đoàn kinh tế kinh doanh đa ngành, thí điểm thực hiện mô hình quản lý Công ty mẹ – công ty con của Chính phủ. Từ một doanh nghiệp sản xuất kinh doanh chuyên ngành thuốc lá, đến năm 2011, Khatoco đã trở thành Tập đoàn kinh tế đa ngành với 32 đơn vị thành viên, hoạt động theo mô hình Tổ hợp Công ty mẹ – công ty con với 9 nhóm ngành nghề, lĩnh vực khác nhau.

Năm 2011 so với năm 1993, tổng tài sản đạt 3.411 tỷ đồng, tăng gấp 12,5 lần; Vốn chủ sở hữu đạt 1.577 tỷ đồng, tăng gấp 15,5 lần; Doanh thu hợp nhất đạt 7.642 tỷ đồng, tăng gấp 12,9 lần; Lợi nhuận trước thuế đạt 461,7 tỷ đồng, tăng gấp 47,9 lần; Tổng số nộp ngân sách cả nước đạt 2.791 tỷ đồng, tăng gấp 26,9 lần; Kim ngạch xuất khẩu đạt 25 triệu USD, tăng gấp 96,8 lần, với tốc độ tăng trưởng bình quân hằng năm là 28,9%. Tổng số lao động trong giai đoạn này tăng gấp 4 lần, từ 1.220 lên 4.550 người.

Giai đoạn 2011 – 2015

Sau 06 năm tạo dựng cơ đồ, 04 năm đột phá thoát nghèo và 18 năm phát triển thần tốc, Khatoco đã trở thành một trong những doanh nghiệp lớn nhất khu vực Miền Trung, được xếp hạng doanh nghiệp đặc biệt. Năm 2015 so với năm 2011, doanh thu hợp nhất đạt 9.209 tỷ đồng, tăng gấp 1,2 lần; Lợi nhuận trước thuế đạt 599,6 tỷ đồng, tăng gấp 1,3 lần; Tổng số nộp ngân sách cả nước đạt 3.978 tỷ đồng, tăng gấp 1,4 lần; Tỷ suất lợi nhuận sau thuế/vốn chủ sở hữu bình quân đạt trên 22,8% trong toàn giai đoạn.

Giai đoạn 2015 – 2023

Giai đoạn này, nhằm thúc đẩy phát triển nền kinh tế thị trường, tăng cường cạnh tranh, tạo điều kiện thu hút vốn đầu tư trong nước và nước ngoài, Chính phủ tập trung cơ cấu lại các ngành nghề kinh doanh Nhà nước không cần nắm giữ, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Trên tinh thần đó, Khatoco đã xác định mục tiêu chiến lược trong tái cơ cấu doanh nghiệp là đầu tư phát triển chiều sâu ngành kinh doanh chủ lực, cốt lõi của Khatoco là ngành công nghiệp thuốc lá.

Đồng thời, sắp xếp lại để từng bước nâng cao hiệu quả SXKD ngành công nghiệp may – thời trang và ngành chăn nuôi – thuộc da; Cơ cấu lại tỷ lệ vốn góp phù hợp để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong ngành dịch vụ du lịch được chủ động trong hoạt động SXKD, khai thác thế mạnh của địa phương; Nâng cao năng lực cạnh tranh, tiếp cận công nghệ 4.0 đối với ngành thương mại dịch vụ và ngành kinh doanh hạ tầng cụm công nghiệp là những ngành có nhiều tiềm năng phát triển trong tương lai.

Khatoco trong giai đoạn này tập trung đầu tư chiều sâu cho cơ sở hạ tầng trên 580 tỷ đồng, đổi mới máy móc thiết bị có công nghệ hiện đại nhằm không ngừng tăng năng suất lao động, đa dạng hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm trên 722 tỷ đồng, đầu tư cho công nghệ và khoa học quản lý trên 30 tỷ đồng. Xây dựng mới Nhà máy Thuốc lá Khatoco Khánh Hòa và di chuyển các đơn vị thành viên vào Cụm Công nghiệp Trảng É của Khatoco là dấu ấn quan trọng cột mốc năm 40 tuổi, tạo nền tảng bền vững hướng đến tương lai sau hành trình 4 thập kỷ đã qua và tiếp nối.

Năm 2023, ước tính tổng tài sản Khatoco đạt 5.980 tỷ đồng; Vốn chủ sở hữu đạt 2.440 tỷ đồng; Doanh thu hợp nhất đạt 8.200 tỷ đồng; Lợi nhuận trước thuế đạt 300 tỷ đồng; Tổng số nộp ngân sách cả nước đạt 3.600 tỷ đồng; Kim ngạch xuất khẩu đạt 50 triệu USD.

40 năm qua, bằng sự Đoàn kết – Nghị lực – Niềm tin, các thế hệ người Khatoco đã xây dựng nên một Khatoco ngày càng phát triển ổn định, bền vững. Đây chính là hành trang quý báu để Khatoco tiếp tục sự nghiệp trên con đường phía trước, dẫu biết rằng sẽ còn gặp nhiều gian nan, thách thức. Nhưng với bề dày truyền thống 40 năm của một đơn vị Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, chắc chắn rằng Khatoco sẽ vững bước đồng hành phát triển cùng đất nước.